Aspartam ve sakarin, gıda ve içeceklerde şeker alternatifi olarak yaygın olarak kullanılan yapay tatlandırıcılardır. Her ne kadar düşük kalorili alternatifler olarak kabul edilseler de, bazı bilimsel çalışmalar bu tatlandırıcıların potansiyel zararlarına işaret etmektedir.
Aspartamın zararları:
- Kanser: Aspartamın, özellikle yüksek dozlarda tüketildiğinde, hayvanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalarda kanser riskini artırabileceği görülmüştür. Ancak, insanlar üzerinde yapılan çalışmaların sonuçları karışık olup, aspartam ve kanser arasındaki kesin bir bağlantı henüz kesinleşmemiştir.
- Nörolojik etkiler: Aspartamın fenilalanin ve aspartik asit içerdiği için, yüksek dozlarda tüketildiğinde merkezi sinir sistemini etkileyebilir. Bu, baş ağrısı, migren ve baş dönmesi gibi semptomlara neden olabilir.
- Fenilketonüri (PKU): Aspartam, fenilketonüri hastaları için zararlı olan fenilalanin içerir. Bu durumda, fenilalanin seviyeleri kontrolsüz yükselir ve zeka geriliği, nöbetler ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. PKU’lu bireyler, diyetlerinde aspartam tüketiminden kaçınmalıdır.
Sakarinin zararları:
- Kanser: Hayvanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalar, yüksek dozlarda sakarin tüketiminin mesane kanseri riskini artırabileceğini göstermiştir. Ancak, insanlar üzerinde yapılan çalışmalar sakarinin kanserojen etkisini desteklememekte olup, Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü sakarinin insanlarda kansere neden olduğuna dair yeterli kanıt bulunmadığını belirtmiştir.
- Alerjik reaksiyonlar: Sakarin, bazı kişilerde deri döküntüsü, kaşıntı ve hatta solunum problemleri gibi alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
- Tat duyarlılığı: Yapay tatlandırıcılar arasında sakarin de dahil olmak üzere, tat duyarlılığını etkileyebilir ve şekerli yiyeceklere karşı bağımlılığı artırabilir.
Sonuç olarak, aspartam ve sakarinin zararları, özellikle aşırı tüketim ve bireysel duyarlılık durumlarında görülebilir. Yine de, düşük dozlarda tüketildiğinde, bu tatlandırıcıların çoğu insan için güvenli olduğu kabul edilmektedir.