Başlıca bilgi türleri şunlardır:
- Gündelik bilgi.
- Teknik bilgi.
- Sanat Bilgisi.
- Dini bilgi.
- Bilimsel bilgi.
- Felsefî bilgi.
Farklı bilgi türleri kaç kategoriye ayrılır?
Felsefi düşünce
Felsefi bilgi, insan, doğa, evren ve hayatın bir bütün olarak yorumlanmasını içeren bir bilgi türüdür. Bu nedenle diğer bilgi türlerinden ayrılır. Felsefi bilgi, akıl yürütme yöntemleri kullanılarak elde edilir ve öznel bir niteliğe sahiptir. Konusu nedeniyle evrensel bir boyuta sahiptir. Platon’un idealar dünyası ve görüngüler dünyası ayrımı felsefi bilgiye örnek gösterilebilir.
Dini inançlar
Dini bilgi, nesne ve özne arasındaki bağın dini inançlara göre şekillendiği bilgi türüdür. Bu bilgi türünün en önemli özelliği “değişmezlik” ve “kesinlik” prensipleridir. Dini bilgi, inancın temelini oluşturan değerler doğrultusunda insanın yaşam, evren, doğa ve diğer nesnelere ilişkin sorularına yanıt verir. Dogmatik bir yapıya sahiptir, eleştirilemez ve tartışılamaz. Örneğin, Budizm’de evrenin yaratıcısı hakkında mutlak bir düşünce yoktur.
Teknik beceriler
Teknik bilgi, insanın günlük hayatını kolaylaştırmak için kullandığı bilgi türüdür. Alet ve araç yapımı bilgisini içerir ve daha çok pratik bir bilgidir. Beceri ve yeteneklerle yakından ilgilidir. Doğada bulunan hammaddeleri günlük yaşamda kullanılabilir hale getirmek için kullanılır. Gündelik teknik bilgi ve bilimsel teknik bilgi olarak ikiye ayrılır. Örneğin, taş ve ağaçtan yapılan ilkel baltalar gündelik teknik bilgiye örnek verilebilirken, uzay araçlarının oksijen ve basınç düzeylerini düzenleme bilgisi bilimsel teknik bilgiye örnektir.
Günlük yaşam bilgisi
Gündelik bilgi, insanın günlük yaşamda kullandığı bilgilerdir. Pratik bilgilerdir ve öznel yargılarla oluşur. Gözlem, deneyim veya genelleme yoluyla edinilirler. Örneğin, ateşlenen bir kişinin alnına ıslak bir bez koyma veya gökyüzünde bulutların artması sonucu yağmur beklentisi gibi.
Sanatsal beceriler
Sanatsal bilgi, nesne ve özne arasındaki ilişkinin sanatsal ve estetik düzeyde olduğu bilgidir. Sanatçıların kullandığı beceriler, yetenekler ve yaratıcılık bilgilerini ifade eder. Sanatçı, nesnenin içindeki estetik ve sanatsal güzellikleri kendine özgü bir şekilde yaratır. Bu nedenle, sanatsal bilgi nesne ve özne arasındaki ilişkiyi problemli bir hale getirebilir. Örneğin, Van Gogh’un Yıldızlı Gece tablosundaki teknik, Mozart’ın 40. Senfonisi’ndeki nota dizilimi veya Shakespeare’in Hamlet’inde yarattığı dramatik kurgu sanatsal bilgiye örnek verilebilir.
Bilimsel bilgi
Bilimsel bilgi, nesneye dair sistematik, kanıtlanabilir ve tutarlı bir bilgidir. Denetlenebilir, doğrulanabilir veya yanlışlanabilir niteliktedir. Bilimsel bilgi, formel bilimler, doğa bilimleri ve insan bilimleri olmak üzere üçe ayrılır. Formel bilimler, doğada olmayan bilgi türleridir ve mantık ve matematik gibi alanları kapsar. Doğa bilimleri, somut ve algılanabilir nesnelere ilişkin bilgidir. İnsan bilimleri ise insan ve toplumla ilgili bilgidir. Örneğin, suyun kabın şeklini alması ya da bir ürünün fiyatının artmasıyla arz talep ilişkisinde düşüş yaşanması bilimsel bilgi örneklerindendir.
Bunların haricinde bilgi şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
Bilgi, birçok farklı şekilde tanımlanabilen bir kavramdır. Genel olarak, bir kişinin ya da bir topluluğun elde ettiği, işlediği, depoladığı ve paylaştığı herhangi bir tür veri ya da fikir olarak tanımlanabilir. Bilginin çeşitli türleri vardır ve bunlar genellikle bilgi yönetimi, bilgi bilimi ve bilgi teknolojisi gibi konularla ilişkilendirilir. Bu yazıda, bilgi türlerinin çeşitli sınıflandırmalarını, özelliklerini ve örneklerini ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.
- Somut Bilgi: Somut bilgi, algılanabilir ya da ölçülebilir olan herhangi bir şey hakkındaki bilgidir. Bu tür bilgi genellikle görsel, işitsel, dokunsal veya tat duyusal olarak algılanabilir. Örnekler arasında bir nesnenin rengi, ağırlığı, boyutu veya sıcaklığı sayılabilir.
- Soyut Bilgi: Soyut bilgi, somut olmayan konular hakkındaki bilgidir. Bu tür bilgi, fikirler, düşünceler, inançlar ve değerler gibi soyut kavramlara ilişkin bilgileri içerir. Örnekler arasında matematiksel teoremler, felsefi düşünceler ve sanatsal eserler sayılabilir.
- Prosedürel Bilgi: Prosedürel bilgi, bir işlemin nasıl yapılacağı hakkındaki bilgidir. Bu tür bilgi, işlemleri gerçekleştirmek için gerekli olan adımları ve bu adımların sırasını içerir. Örnekler arasında yemek tarifleri, talimatlar ve kullanım kılavuzları sayılabilir.
- Deklaratif Bilgi: Deklaratif bilgi, bir konu hakkındaki gerçeklerin ya da bilgilerin toplamıdır. Bu tür bilgi, doğru veya yanlış olabilecek herhangi bir şeyi içerebilir. Örnekler arasında tarih olayları, biyolojik süreçler ve coğrafya bilgileri sayılabilir.
- İşlemsel Bilgi: İşlemsel bilgi, bir kişinin nasıl davranacağına ilişkin bilgidir. Bu tür bilgi, bir kişinin önceki deneyimleri, öğrenme süreci ve örneklemelerden elde ettiği bilgileri içerir. Örnekler arasında araba sürmek, bir müzik aleti çalmak ve spor yapmak gibi beceriler sayılabilir.
- Bilgi Yönetimi: Bilgi yönetimi, bir organizasyonun bilgilerini elde etme, işleme, depolama, paylaşma ve kullanma sürecidir. Bu tür bilgi, organizasyonun faaliyetleri için önemli olan stratejik, operasyonel ve taktik bilgileri içerir. Bilgi yönetimi, bilgi teknolojisi sistemleri, insan kaynakları yönetimi ve iş süreçleri gibi bir dizi disiplinin birleşiminden oluşur.
- Bilgi Kaynakları: Bilgi kaynakları, bilginin kaynaklarının neler olduğunu ifade eder. Bu kaynaklar, insanlar, yazılım, veri tabanları, arşivler, kitaplar, dergiler, raporlar ve diğer kaynaklardan oluşur. Bilgi kaynaklarının yönetimi, bilginin doğru şekilde saklanması, paylaşılması, işlenmesi ve erişilebilir hale getirilmesini sağlar.
- Bilgi Değerlendirme: Bilgi değerlendirme, bir kişinin veya organizasyonun, elde ettiği bilginin doğruluğunu, geçerliliğini ve güvenilirliğini kontrol etme sürecidir. Bu süreç, bilginin kaynaklarını, doğruluğunu ve güvenilirliğini değerlendirmek için çeşitli teknikler ve yöntemler kullanır.
- Bilgi Paylaşımı: Bilgi paylaşımı, bir kişinin veya organizasyonun elde ettiği bilgiyi diğer kişilerle paylaşma sürecidir. Bu süreç, bilginin doğru şekilde sunulması, anlaşılması ve kullanılması için uygun yöntemlerin kullanılmasını gerektirir.
- Bilgi Güvenliği: Bilgi güvenliği, bir kişinin veya organizasyonun elde ettiği bilginin, kötü niyetli saldırılardan korunması sürecidir. Bu süreç, bilginin korunması için teknik ve organizasyonel tedbirlerin alınmasını içerir.
- Bilgi İletişimi: Bilgi iletişimi, bir kişinin veya organizasyonun bilgiyi başkalarına ilettiği süreçtir. Bu süreç, bilginin doğru şekilde sunulması, anlaşılması ve kullanılması için uygun yöntemlerin kullanılmasını gerektirir.
- Bilgi Toplama: Bilgi toplama, bir kişinin veya organizasyonun bilgi elde etmek için kullanılan süreçtir. Bu süreç, çeşitli yöntemler ve araçlar kullanılarak gerçekleştirilir.
Sonuç olarak, bilgi türleri oldukça çeşitlidir ve her biri farklı özelliklere sahiptir. Bu türlerin doğru bir şekilde yönetilmesi, işlenmesi, değerlendirilmesi, paylaşılması ve güvenliği, bir kişinin veya organizasyonun başarılı olması için önemlidir.