Türkiye’de en popüler işlenmiş gıdaların bazıları şunlardır:
- Salam
- Sosis
- Sucuk
- Kavurma
- Jambon
- Kıyma
- Köfte
- Tavuk döner
- Hamburger köfte
- Etli mantı
- Pizza
- Makarna
- Sandviç ekmeği
- Waffle
- Kek
- Bisküvi
- Çikolata
- Şekerleme
- Patates cipsi
- Kraker
- Fındık ezmesi
- Reçel
- Bal
- Kuru incir
- Kuru kayısı
- Fındık
- Fıstık
- Ceviz
- Antep fıstığı
- Tahin helvası
Tabii ki, bu sadece birkaç örnek ve Türkiye’de popüler olan işlenmiş gıdaların tamamı bu listede olmayabilir.
İşlenmiş gıdalar, birçok kişinin günlük olarak tükettiği bir gıda grubudur. Ancak, son yıllarda yapılan araştırmalar, işlenmiş gıdaların sağlığa olumsuz etkilerinin olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, işlenmiş gıdaların ne olduğu, ne tür gıdaların işlenmiş olduğu ve sağlığımıza olan etkileri hakkında daha fazla bilgi edinmek önemlidir.
İşlenmiş gıdalar, genellikle raf ömrünü uzatmak, lezzetini artırmak ve tüketicilerin taleplerine yanıt vermek amacıyla birçok işlem görmüş gıdalardır. Bu işlemler, gıdaların raf ömrünü uzatmak için yapılan pastörizasyon, konservasyon, kurutma, dondurma, vakumlu ambalajlama gibi işlemleri içerebilir. Lezzetlerini artırmak için, gıdaların şeker, tuz, yağ ve kimyasal katkı maddeleri gibi bileşenlerle zenginleştirilmesi yaygındır. Ayrıca, tüketicilerin taleplerine yanıt vermek için, işlenmiş gıdaların organik, glütensiz, düşük yağlı, düşük kalorili veya vegan gibi özellikleri de olabilir.
İşlenmiş gıdaların birçok çeşidi vardır. Hazır yemekler, hazır çorbalar, hazır soslar, paketlenmiş atıştırmalıklar, cipsler, sosisler, peynirler, hazır tatlılar, kurabiye ve kekler gibi gıdalar işlenmiş gıdalardan birkaç örnektir. Bu gıdaların birçoğu, raf ömrünü uzatmak için yüksek miktarda tuz, şeker ve koruyucu katkı maddeleri içermektedir. Ayrıca, işlenmiş gıdaların çoğu, doymuş yağ, trans yağ, şeker, tuz ve kalorilerin yüksek olması nedeniyle sağlığımız için potansiyel olarak zararlıdır.
İşlenmiş gıdaların sağlığımıza olan etkileri, birçok çalışmada incelenmiştir. İşlenmiş gıdaların düzenli tüketimi, obezite, diyabet, kalp hastalıkları ve kanser gibi bir dizi hastalığın riskini artırabilir. İşlenmiş gıdalar, yüksek oranda şeker ve tuz içerdiği için kan basıncını yükseltir. Yüksek oranda şeker tüketmek, ayrıca insülin direnci ve diyabet riskini artırabilir. İşlenmiş gıdaların yüksek yağ içeriği, kolesterol seviyelerinin yüksek olmasına da neden olabilir. Bununla birlikte, işlenmiş gıdaların yüksek kalori içeriği, aşırı kilo veya obeziteye yol açabilir.
İşlenmiş gıdaların tüketimi, sağlıklı beslenme alışkanlıkları yerine geçtiğinde daha da zararlı olabilir. İşlenmiş gıdalar, genellikle taze sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve diğer sağlıklı gıdaların yerini alır. Bu da, sağlıklı beslenme açısından önemli olan vitamin, mineral ve diğer besin öğelerinin alımını sınırlandırabilir.
Sağlıklı bir diyet, işlenmiş gıdaların tüketimini en aza indirmeyi içermelidir. Bunun yerine, taze meyve ve sebzeler, tam tahıllar, sağlıklı yağlar, protein kaynakları ve az miktarda işlenmiş gıdalar içeren bir diyet tercih edilmelidir. Ayrıca, işlenmiş gıdaların etiketlerini okumak ve sağlıklı seçenekleri seçmek de önemlidir.
Sonuç olarak, işlenmiş gıdalar birçok kişi için cazip olabilir, ancak sağlığımıza olumsuz etkileri de vardır. İşlenmiş gıdaların yüksek tuz, şeker, yağ ve koruyucu katkı maddesi içeriği, diyabet, obezite, kalp hastalıkları ve kanser gibi bir dizi hastalığın riskini artırabilir. Sağlıklı bir diyet, taze meyve ve sebzeler, tam tahıllar, sağlıklı yağlar ve protein kaynakları içeren bir diyeti içermelidir. İşlenmiş gıdaların tüketimi en aza indirilmelidir ve sağlıklı seçenekler tercih edilmelidir.