Karbonat formülü sodyum bikarbonat şeklinde ifade edilebilir. Sodyum ve karbon maddelerinin bir araya gelmesi sayesinde elde edilir.
Karbonat, kimyasal formülü NaHCO3 olan bir bileşiktir. Karbonat, sodyum bikarbonat olarak da bilinir ve sodyum, hidrojen, karbon ve oksijen atomlarından oluşur. Karbonat, doğada bulunan birçok mineralde mevcuttur ve aynı zamanda bazı yemeklerin ve pişirme tariflerinin bir bileşenidir.
Karbonat, genellikle doğal soda külü olarak adlandırılan trona adı verilen bir mineralin kaynağından üretilir. Trona, soda külü, sodyum karbonat, sodyum bikarbonat ve sodyum hidroksit gibi birçok kimyasal bileşiklerin kaynağıdır.
Trona, doğal olarak çökeltilmiş bir mineraldir ve Wyoming, ABD’deki Green River Havzası’nda bulunur. Trona, suda çözünür ve madencilik işleminde yer altında su enjeksiyonu ile eritilir. Daha sonra, çözelti yer üstüne pompalanır ve trona kristalleri çöktürülür. Bu kristaller daha sonra toplanır ve işlenir.
Trona, karbonatın hammaddesi olarak kullanılırken, karbonatın üretimi için kullanılan başka bir kaynak da doğal gazdır. Doğal gaz, metan, propan, etan ve diğer hidrokarbon gazlarından oluşur. Doğal gaz, sodyum karbonat üretiminde kullanılan birçok kimyasal bileşik için hammadde olarak kullanılır.
Karbonat üretimi iki ana yöntemle yapılır: Solvay işlemi ve yeraltı kaynaklı sodyum karbonat üretimi.
Solvay işlemi, sodyum karbonatın sanayi ölçeğinde üretimi için en yaygın kullanılan yöntemdir. Solvay işlemi, 1860’larda Belçikalı kimyager Ernest Solvay tarafından geliştirildi ve bugün hala kullanılmaktadır.
Solvay işlemi, sodyum bikarbonat, kalsiyum karbonat, sodyum klorür, amonyak ve sudan oluşan bir çözelti kullanır. İlk olarak, çözelti kalsiyum karbonat ile reaksiyona girer ve sodyum karbonat ve kalsiyum klorür oluşur. Daha sonra, sodyum bikarbonat, amonyak ve su çözeltisiyle tepkimeye girerek sodyum karbonat ve amonyum klorür oluşur. Bu işlem, sodyum bikarbonatın karbonat üretiminde kullanılabilen sodyum karbonata dönüştürülmesini sağlar.
Yeraltı kaynaklı sodyum karbonat üretimi, trona veya sodyum karbonat mineralinin doğrudan işlenmesiyle gerçekleştirilir. Bu yöntem, Solvay işlemine göre daha küçük ölçekte uygulanır ve daha az enerji tüketir. Ancak, bu yöntem sadece trona ve sodyum karbonat gibi doğal kaynaklara bağımlıdır ve Solvay işlemi gibi sodyum bikarbonat üretiminde kullanılan diğer kimyasalları üretmek için kullanılamaz.
Karbonatın endüstriyel kullanımı oldukça geniştir. Sodyum karbonat, çamaşır deterjanlarında, cam üretiminde, kağıt üretiminde, metal işleme sanayisinde, sabun üretiminde ve çimento yapımında kullanılır. Sodyum bikarbonat ise gıda üretiminde, diş macunu üretiminde, hemodiyaliz için kullanılan bir bileşen olarak, yanıkların tedavisinde ve diğer birçok endüstride kullanılır.
Karbonat ayrıca birçok evde de kullanılır. Sodyum bikarbonat, ev temizlik malzemelerinde, diş fırçalama tozlarında, pişirme tariflerinde ve hatta saç bakımında kullanılır. Sodyum karbonat, ev temizlik ürünlerinde, çamaşır deterjanlarında ve diğer birçok ev ürününde kullanılır.
Karbonatın sağlık üzerinde birçok olumlu etkisi de vardır. Sodyum bikarbonat, asit reflüsü, mide yanması ve ülserler gibi mide rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılır. Ayrıca, sodyum bikarbonat, böbrek taşlarının tedavisinde de etkili olabilir. Sodyum bikarbonat ayrıca, egzersiz sırasında oluşan laktik asit birikimini azaltabilir ve kas yorgunluğunu azaltabilir.
Karbonatın yan etkileri de vardır. Sodyum bikarbonat, yüksek tansiyonu olan insanlar için tehlikeli olabilir ve aşırı kullanımı ciddi yan etkilere neden olabilir. Sodyum bikarbonat ayrıca, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, şişkinlik ve halsizlik gibi yan etkilere de neden olabilir.
Sonuç olarak, karbonat birçok endüstride, evde ve sağlık alanında kullanılan çok yönlü bir bileşiktir. Sodyum karbonat ve sodyum bikarbonat, trona gibi doğal kaynaklardan veya Solvay işlemi veya yeraltı kaynaklı üretim gibi kimyasal yöntemlerle üretilebilir. Karbonatın kullanımı birçok fayda sağlarken, aşırı kullanımı da yan etkilere neden olabilir.
Aşağıdakine benzer soruların cevaplarını yukarıdaki makalede bulabilirsiniz:
Karbonat doğal mı?
Karbonat nasıl elde edilir?
Karbonat organik mi?
Karbonat içerse ne olur?
Karbonat nasıl yapılır
Evde karbonat nasıl Yapılır
Karbonat nedir
Karbonatın Mucizeleri
Mutfakta kullanılan karbonat
Karbonat yemeklerde ne işe yarar
Karbonatın Zararları
En iyi karbonat