Kıdem tazminatı, işçinin işveren tarafından işten çıkarılması veya iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda, işçinin çalıştığı süreye ve son brüt ücretine bağlı olarak ödenen bir tazminattır.
Kıdem tazminatı hesaplaması için öncelikle işçinin çalıştığı süre hesaplanır. Bu süre işe giriş tarihinden işten çıkış tarihine kadar olan süredir. Örneğin, işe giriş tarihi 01.01.2010, işten çıkış tarihi 30.06.2022 olan bir işçinin çalışma süresi 12 yıl 5 aydır.
Daha sonra işçinin son brüt ücreti belirlenir. Son brüt ücret, işçinin işten çıkarıldığı ya da iş sözleşmesinin sona erdiği tarih itibarıyla aldığı brüt ücrettir.
Kıdem tazminatı hesaplaması için kullanılan formül şu şekildedir:
Kıdem Tazminatı = Brüt Ücret x Çalışma Süresi x İşçinin Kıdemine Göre Belirlenen Katsayı
İşçinin kıdemine göre belirlenen katsayı, çalışma süresine göre belirlenir ve aşağıdaki tablodan yararlanarak hesaplanabilir:
- 1 yıldan az çalışma süresi için katsayı 0,
- 1 yıldan fazla, 2 yıldan az çalışma süresi için katsayı 0.3,
- 2 yıldan fazla, 3 yıldan az çalışma süresi için katsayı 0.4,
- 3 yıldan fazla, 4 yıldan az çalışma süresi için katsayı 0.5,
- 4 yıldan fazla, 5 yıldan az çalışma süresi için katsayı 0.6,
- 5 yıldan fazla, 6 yıldan az çalışma süresi için katsayı 0.7,
- 6 yıldan fazla, 7 yıldan az çalışma süresi için katsayı 0.8,
- 7 yıldan fazla, 8 yıldan az çalışma süresi için katsayı 0.9,
- 8 yıl ve daha fazla çalışma süresi için katsayı 1.
Örneğin, son brüt ücreti 4.000 TL olan ve 12 yıl 5 ay çalışmış bir işçinin kıdem tazminatı hesaplaması şu şekildedir:
- Çalışma süresi: 12 yıl 5 ay
- Brüt ücret: 4.000 TL
- Katsayı: 1 (8 yıl ve daha fazla çalışma süresi için katsayı 1)
- Kıdem tazminatı = 4.000 TL x 12.42 x 1 = 49.680 TL
Bu örnekte, işçinin 12 yıl 5 ay çalıştığı ve son brüt ücretinin 4.000 TL olduğu varsayıldı. İşçinin kıdemine göre belirlenen katsayı 1 olarak kabul edildi, çünkü çalışma süresi 8 yıldan daha fazla olduğu için en yüksek katsayı kullanılır. Buna göre, işçinin kıdem tazminatı hesaplaması 49.680 TL olarak bulunur.
Kıdem tazminatı hesaplamasında dikkat edilmesi gereken birkaç husus vardır. İlk olarak, kıdem tazminatı hesaplaması için son brüt ücretin belirlenmesi önemlidir. Eğer işçi son birkaç ay içinde zam almışsa, bu zamdan sonra işten çıkarılırsa kıdem tazminatı hesaplamasında son brüt ücretin yüksek olması gerekecektir.
İkinci olarak, kıdem tazminatı hesaplaması için çalışma süresinin tam olarak hesaplanması önemlidir. Bu süre, işe başlama ve işten çıkış tarihleri arasındaki tam gün sayısıdır. Örneğin, işe giriş tarihi 01.01.2010 ve işten çıkış tarihi 30.06.2022 olan bir işçi için çalışma süresi 12 yıl 5 aydır.
Son olarak, kıdem tazminatı hesaplaması için kullanılan katsayılar yasal düzenlemelere göre belirlenmiştir ve işçinin çalışma süresine göre değişmektedir. Bu nedenle, işçinin çalışma süresine uygun katsayının doğru bir şekilde kullanılması gerekmektedir.